Nguyên nhân và cách điều trị bệnh thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là gì?

Đau dây thần kinh tọa là cơn đau dây thần kinh do chấn thương hoặc kích thích dây thần kinh tọa, bắt nguồn từ vùng mông / mông của bạn. Dây thần kinh tọa là dây thần kinh dài nhất và dày nhất (gần bằng ngón tay) trong cơ thể. Nó được tạo thành từ năm rễ thần kinh: hai từ vùng lưng dưới được gọi là cột sống thắt lưng và ba từ phần cuối cùng của cột sống được gọi là xương cùng. Năm rễ thần kinh kết hợp với nhau để tạo thành dây thần kinh tọa phải và trái.

Ở mỗi bên của cơ thể, một dây thần kinh tọa chạy qua hông, mông và xuống chân, kết thúc ngay dưới đầu gối. Sau đó, dây thần kinh tọa phân nhánh thành các dây thần kinh khác, tiếp tục đi xuống đến bàn chân và ngón chân của bạn.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh đau thần kinh tọa?

Tổn thương thực sự đối với dây thần kinh tọa rất hiếm, nhưng thuật ngữ “đau thần kinh tọa” thường được sử dụng để mô tả bất kỳ cơn đau nào bắt nguồn từ lưng dưới và lan xuống chân. Điểm chung của cơn đau này là chấn thương dây thần kinh – kích thích, viêm, chèn ép hoặc chèn ép dây thần kinh ở lưng dưới của bạn.

Nếu bạn bị “đau thần kinh tọa”, bạn sẽ bị đau từ nhẹ đến nặng ở bất kỳ vị trí nào dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa – tức là ở bất kỳ vị trí nào từ lưng dưới, qua hông, mông và / hoặc xuống chân. Nó cũng có thể gây ra yếu cơ ở chân và bàn chân của bạn, tê chân và cảm giác kim châm ngứa ran khó chịu ở chân, bàn chân và các ngón chân của bạn.

Đau thần kinh tọa có thể do một số bệnh lý khác nhau gây ra, bao gồm:

Thoát vị đĩa đệm hoặc trượt đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm hoặc trượt đĩa đệm gây ra áp lực lên một rễ thần kinh. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của đau thần kinh tọa. Đĩa đệm là tấm đệm giữa mỗi đốt sống của cột sống. Áp lực từ các đốt sống có thể làm cho trung tâm giống như gel của đĩa đệm bị phình ra (thoát vị) do điểm yếu ở thành ngoài của nó. Khi một đĩa đệm thoát vị xảy ra với một đốt sống ở lưng dưới của bạn, nó có thể đè lên dây thần kinh tọa.

Bệnh thoái hóa đĩa đệm

Bệnh thoái hóa đĩa đệm là sự hao mòn tự nhiên của các đĩa đệm giữa các đốt sống của cột sống. Việc mòn đĩa đệm làm giảm chiều cao của chúng và dẫn đến các đường dẫn thần kinh trở nên hẹp hơn (hẹp ống sống). Hẹp ống sống có thể chèn ép các rễ thần kinh tọa khi chúng rời khỏi cột sống.

Hẹp ống sống

Hẹp ống sống là tình trạng ống sống bị thu hẹp bất thường. Sự thu hẹp này làm giảm không gian có sẵn cho tủy sống và các dây thần kinh.

Thoái hóa đốt sống

Thoái hóa đốt sống là tình trạng trượt một đốt sống để nó lệch ra ngoài so với đốt sống ở trên, thu hẹp lỗ mở mà dây thần kinh thoát ra ngoài. Xương cột sống kéo dài có thể chèn ép dây thần kinh tọa.

Bệnh xương khớp

Các gai xương (các cạnh lởm chởm của xương) có thể hình thành và chèn ép các dây thần kinh lưng dưới.

Chấn thương cột sống thắt lưng hoặc dây thần kinh tọa.

Khối u trong ống sống thắt lưng chèn ép dây thần kinh tọa.

Hội chứng Piriformis

Hội chứng Piriformis là một tình trạng phát triển khi cơ piriformis, một cơ nhỏ nằm sâu trong mông, bị căng hoặc co thắt. Điều này có thể gây áp lực và kích thích dây thần kinh tọa. Hội chứng Piriformis là một rối loạn thần kinh cơ hiếm gặp.

Hội chứng Cauda equina

Hội chứng Cauda equina cũng là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng ảnh hưởng đến bó dây thần kinh ở cuối tủy sống được gọi là cauda equina. Hội chứng này gây đau xuống chân, tê quanh hậu môn và mất khả năng kiểm soát ruột và bàng quang.

Các triệu chứng của đau thần kinh tọa là gì?

Các triệu chứng của đau thần kinh tọa bao gồm:

• Đau vừa đến nặng ở lưng dưới, mông và xuống chân.
• Tê hoặc yếu ở lưng dưới, mông, chân hoặc bàn chân của bạn.
• Đau nặng hơn khi cử động; mất cử động.
• Cảm giác “kim châm” ở chân, ngón chân hoặc bàn chân của bạn.
• Mất kiểm soát ruột và bàng quang (do cauda equina).

Làm thế nào để chẩn đoán đau thần kinh tọa?

Trước tiên, bác sĩ sẽ xem xét lịch sử y tế của bạn. Tiếp theo, họ sẽ hỏi về các triệu chứng bạn gặp phải.

Trong khi khám sức khỏe, bạn sẽ được yêu cầu đi bộ để bác sĩ có thể sẽ hỏi cân nặng của bạn và yêu cầu bạn đi kiễng gót chân để kiểm tra sức bền của cơ bắp chân.

Bác sĩ cũng có thể thực hiện một bài kiểm tra nâng chân thẳng. Đối với bài kiểm tra này, bạn sẽ nằm ngửa, duỗi thẳng chân. Bác sĩ sẽ từ từ nâng từng chân lên và ghi nhận điểm bắt đầu cơn đau của bạn. Thử nghiệm này giúp xác định chính xác các dây thần kinh bị ảnh hưởng và xác định xem có vấn đề với một trong các đĩa của bạn hay không. Bạn cũng sẽ được yêu cầu thực hiện các động tác kéo căng và chuyển động khác để xác định cơn đau và kiểm tra độ linh hoạt và sức mạnh của cơ.

Chẩn đoán hình ảnh

Tùy thuộc vào những gì bác sĩ phát hiện ra trong quá trình khám sức khỏe của bạn, bác sĩ có thể yêu cầu chẩn đoán hình ảnh và các xét nghiệm khác để tìm rõ nguyên nhân.

• Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) đều để xem hình ảnh chi tiết của xương và các mô mềm ở lưng.
• Chụp MRI có thể hiển thị áp lực lên dây thần kinh, thoát vị đĩa đệm và bất kỳ tình trạng khớp nào có thể đè lên dây thần kinh. MRI thường được chỉ định để xác định chẩn đoán đau thần kinh tọa.
• Nghiên cứu vận tốc dẫn truyền thần kinh / điện cơ để kiểm tra mức độ truyền xung điện qua dây thần kinh tọa và phản ứng của cơ.
• Chụp tủy đồ để xác định xem đốt sống hoặc đĩa đệm có gây ra cơn đau hay không.

Đau thần kinh tọa điều trị như thế nào?

Mục tiêu của điều trị đau thần kinh tọa là giảm đau và tăng khả năng vận động của bạn. Tùy thuộc vào nguyên nhân, nhiều trường hợp đau thần kinh tọa sẽ biến mất theo thời gian với một số phương pháp điều trị tại nhà đơn giản như:

Chườm đá và / hoặc chườm nóng

Bạn có thể cho đá vào túi và chườm lên vùng bị đau và sưng. Sau 20 phút, bạn chuyển sang chườm túi nóng. Bạn làm điều này vài lần một ngày trong vòng 1 tuần. Bạn có thể chỉ hoàn toàn chườm nóng hoặc hoàn toàn chườm lạnh tùy bạn thấy cách nào hiệu quả với mình.

Dùng thuốc không kê đơn

Bạn có thể sử dụng một số thuốc giảm đau phổ biến như: aspirin, ibuprofen (Advil®, Motrin®) và naproxen (Naprosyn®, Aleve®). Hãy cẩn thận nếu bạn chọn dùng aspirin. Aspirin có thể gây loét và chảy máu ở một số người. Nếu bạn không thể dùng NSAIDS, có thể dùng acetaminophen (Tylenol®) để thay thế.

Thực hiện các động tác kéo giãn nhẹ nhàng

Bạn nên học các động tác kéo giãn đúng cách. Thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh chung, tăng cường cơ cốt lõi và các bài tập aerobic.

Dùng thuốc theo toa

Các bác sĩ có thể kê đơn thuốc giãn cơ, chẳng hạn như cyclobenzaprine (Amrix®, Flexeril®), để giảm bớt sự khó chịu do co thắt cơ. Tùy thuộc vào mức độ đau của bạn mà bác sĩ sẽ sớm kê cho bạn những loại thuốc giảm đau mạnh hơn và bạn cần sử dụng theo chỉ dẫn.

Vật lý trị liệu

Mục tiêu của vật lý trị liệu là tìm ra các động tác thể dục làm giảm đau thần kinh tọa bằng cách giảm áp lực lên dây thần kinh. Một chương trình tập thể dục nên bao gồm các bài tập kéo căng để cải thiện tính linh hoạt của cơ bắp và các bài tập aerobic (chẳng hạn như đi bộ, bơi lội, thể dục nhịp điệu dưới nước). Bác sĩ của bạn có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia vật lý trị liệu, người sẽ làm việc với bạn để tùy chỉnh chương trình tập thể dục kéo dài của riêng bạn và đề xuất các bài tập khác để tăng cường cơ lưng, bụng và chân của bạn.

Ngâm tắm thảo dược cũng là một phương pháp giúp bạn giảm đau nhức do đau thần kinh tọa gây ra. Sử dụng tác dụng của nước ấm lên cơ thể sẽ giúp xoa bóp, massage và lưu thông khí huyết. Thật tuyệt vời nếu bạn kết hợp nước nóng với một chút thảo dược tự nhiên.

Ngày nay, sự ra đời của các loại nước tắm thảo dược pha sẵn đang là sự lựa chọn tối ưu cho những người muốn sử dụng liệu pháp này để chăm sóc những vùng đau nhức trên cơ thể.

Tiêm cột sống

Tiêm corticosteroid, một loại thuốc chống viêm, vào vùng lưng dưới có thể giúp giảm đau và sưng tấy xung quanh các rễ thần kinh bị ảnh hưởng. Tiêm giúp giảm đau trong thời gian ngắn (thường lên đến ba tháng) và được gây tê cục bộ như một phương pháp điều trị ngoại trú. Bạn có thể cảm thấy một số áp lực và cảm giác nóng hoặc châm chích khi tiêm. Bạn cần phải được bác sĩ tư vấn kỹ lưỡng trước khi tiêm: số lần tiêm, tác dụng phụ, rủi ro có thể gặp.

Các liệu pháp thay thế

Các liệu pháp thay thế ngày càng phổ biến và được sử dụng để điều trị và kiểm soát tất cả các loại đau. Các phương pháp thay thế để cải thiện chứng đau dây thần kinh tọa bao gồm nắn chỉnh cột sống bằng chuyên gia nắn khớp xương, yoga hoặc châm cứu được cấp phép . Xoa bóp có thể giúp giảm co thắt cơ thường xảy ra cùng với đau thần kinh tọa. Phản hồi sinh học là một lựa chọn để giúp kiểm soát cơn đau và giảm căng thẳng.

Xem thêm: 5 Biện pháp giảm đau cho bệnh nhân thần kinh tọa (yaocare)

Khi nào bệnh nhân đau thần kinh tọa cần phẫu thuật ?

Phẫu thuật cột sống thường không được khuyến khích trừ khi bệnh của bạn không thể cải thiện bằng các phương pháp điều trị khác như kéo giãn và dùng thuốc. Khi các cơn đau của bạn ngày càng trầm trọng hơn, chân của bạn yếu và bạn mất khả năng kiểm soát bàng quang hoặc ruột.

Việc bao giờ bác sĩ chỉ định bạn cần phẫu thuật sẽ được cân nhắc tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra chứng đau thần kinh tọa của bạn. Phẫu thuật thường được xem xét trong vòng một năm khi có các triệu chứng. Cơn đau dữ dội và không ngừng khiến bạn không thể đứng hoặc làm việc và bạn đã nhập viện sẽ cần được điều trị tích cực hơn và thời gian phẫu thuật giúp bạn phục hồi sẽ ngắn hơn. Mất khả năng kiểm soát bàng quang hoặc ruột có thể phải phẫu thuật khẩn cấp nếu được xác định là hội chứng đuôi ngựa cauda.

Mục tiêu của phẫu thuật cột sống chữa đau dây thần kinh tọa là loại bỏ áp lực lên các dây thần kinh đang bị chèn ép và đảm bảo cột sống được ổn định.

Các lựa chọn phẫu thuật để giảm đau thần kinh tọa bao gồm:

Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm : Đây là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu được sử dụng để loại bỏ các mảnh đĩa đệm thoát vị chèn ép vào dây thần kinh.

Cắt bỏ lớp màng : Trong thủ thuật này, lớp màng (một phần của xương đốt sống) gây áp lực lên dây thần kinh tọa sẽ được loại bỏ.

Những rủi ro của phẫu thuật cột sống là gì?

Mặc dù các quy trình này được coi là rất an toàn và hiệu quả, nhưng tất cả các phẫu thuật đều có rủi ro. Các rủi ro phẫu thuật cột sống bao gồm:

• Mất máu
• Nhiễm trùng
• Máu đông
• Tổn thương thần kinh
• Rò rỉ dịch tủy sống
• Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột

Biến chứng của đau thần kinh tọa ?

Hầu hết mọi người hồi phục hoàn toàn sau đau thần kinh tọa. Tuy nhiên, bạn có thể gặp phải biến chứng của đau thần kinh tọa, đó chính là những cơn đau mãn tính (liên tục và kéo dài). Nếu dây thần kinh bị chèn ép bị thương nghiêm trọng, có thể xảy ra tình trạng yếu cơ mãn tính, chẳng hạn như “ bàn chân tụt xuống ”, khi tê chân khiến việc đi lại bình thường không thể thực hiện được. Đau dây thần kinh tọa có thể gây tổn thương dây thần kinh vĩnh viễn, dẫn đến mất cảm giác ở chân bị ảnh hưởng. Lúc này bạn nên tới gặp bác sĩ để có phác đồ điều trị phù hợp.